1.Çocuğunuzu etkili dinleyin.
İletişimde söylenen sözler kadar söyleyiş tarzı ve beden dilinin de önemini vurgulamıştık. O halde dinleme becerilerimizi geliştirirken bunlara da dikkat etmemiz gerekir. Çocuk konuşurken başka bir işle ilgilenmeden, onun boy seviyesine inip göz teması kurarak dinlemek, ona değer verdiğinizi hissettirir. Çocuğun güven ve sevgi duygusunu tazeler.
Çocuğunuz konuşurken ona dinlediğinizi hissettirmek ve onun anlatmasını teşvik etmek için sözel mesajlar verebilirsiniz. Bunu çocuk konuşurken son cümlelerini tekrarlayarak, ona konu ile ilgili sorular sorarak yapabilirsiniz.
* Ana-babalar çocuklarına değer vermeli, konuşurken karşılarında bir fert olduğunu göz ardı etmemelidir. Aynı şekilde çocuklar konuşurken de onları can kulağıyla dinlemelidir.
Çocuklar dinlenmek ve ciddiye alınmak isterler. Bunun olmadığını fark ettiklerinde saldırgan, alıngan olabilir, çeşitli davranış bozuklukları sergileyebilirler. Bunun sebebi anlatmak istediklerini sözel yolla yapamayıp beden dillerini kullanmalarıdır.
Çocuğu Dinlemenin Faydaları
- Çocuğun kendini daha iyi ifade etmesini sağlar.
- Kelime hazinesi genişler, dil gelişimi hızlanır.
- Olumsuz davranışlar sergilemesini engeller
- Duygularını konuşarak anlatabilen çocuk saldırganlığa, ağlamaya, aksileşmeye yönelmez.
- Konuştukça olumsuz duygulan hafifler ve çocuk rahatlar.
- Dinlenen çocuk, karşısındakileri dinlemeyi, insanlara saygı duymayı öğrenir.
- Dinlenen çocuğun güven duygusu gelişir, kendine güveni artar.
2. Çocuğun duygularını ifade etmesine yardım edin.
Çocuğun hissettiği kötü duyguları uzaklaştırmaya çalışmak yerine onun hissettiklerini sözcüklere dökün. Bebeği kaybolmuş bir çocuğa; “Üzülme ben sana yenisini alacağım.” yerine “Bebeğin kaybolduğu için çok üzgünsün, onu özlüyorsun, onunla oynamayı isterdin.” Gibi çocuğun duygularını yansıtan cümleler kurmak onu anladığınız mesajını verir. Çocuk hissettiklerini sözel olarak duyduğu zaman rahatlar ve sakinleşir.
* Çocuklar, bazı duyuları gelişmediğinden olayları yetişkinler kadar geniş açıdan değerlendiremezler. Bu sebeple sık sık hata yapabilirler.
3. Çocuğa durumlarla ilgili sürekli mantıklı açıklama yapmak yerine onu anlamaya çalışın.
Çocuklar, basit dille anlatılmış mantıklı açıklamalarınızı anlarlar ve genellikle onlardan istediğiniz davranışları sergilerler. Ancak hepimizin zaafları olduğu gibi çocukların da bir takım zaafları vardır. Örneğin küçük yaşlarda isteklerine gem vurmayı bilmezler ve bunu öğrenirken acı çekerler. İstekleri gerçekleşene kadar ısrar ederler. Bu istek aşırı hale gelir ve ebeveyni de çileden çıkararak kriz yaşanmasına sebep olur.
Etkisiz Yöntem
Çocuk: Ben çikolata istiyorum.
Anne: Evde çikolata kalmadı.
Çocuk: Ben çikolata istiyoruuum.
Anne: Evde çikolata kalmadığını söyledim, yarın alırım, şimdi yok. Olsa vermez miyim?
Çocuk: Ben çikolata isteriiim..
Etkili Yöntem
Çocuk: Ben çikolata istiyorum.
Anne: Hay Allah, evde çikolata kalmamış. Keşke senin için biraz kalmış olsaydı.
Çocuk: Ben çikolata istiyorum.
Anne: Gel seninle çikolata arama oyunu oynayalım. Belki bulabiliriz.
Çocuk: Tamam. Dolapları arayalım.
Anne: Çikolatamız kalmamış.
Çocuk: Ben meyve suyu içerim o zaman.
4. Çocuklara istenilen davranışları kazandırmaya çalışmak için emir vermek, tehdit etmek gibi davranışlardan kaçının.
Hepimiz gibi çocuklar da suçlandığı, sorgulandığı zaman yapıcı olmaz ve olumlu düşünmezler. Bunun yerine çocuk dinlenerek, “Evet, hmm” gibi cümlelerle onaylanarak kendi düşüncelerini keşfetmeye yönlendirilmelidir.
Sağlıklı İletişim İçin Bunları Kendinize Yasaklayın.
- Yemegini yemezsen parka gidemezsin (Tehdit etme).
- Dişlerini firçala, dislerin çürümesin (Ögüt verme).
- Odanı topla (Emir verme).
- Beni çok yonuyorsun (Suçlama).
- Hep huysuzsun (Elestirme).
